در مقاله پیش دانستیم که ساز تنبور و ساز سه تار هردو از سازهای مهم موسیقی ایرانی هستند.
همچنین کمی به ویژگی های منحصر به فرد تنبور و سه تار پرداختیم.
اما در این مقاله قصد دارین تقاوت های این دو ساز را به صورت موردی و ریشه ای تر بیان کنیم.
ساز سه تار درای ۴ سیم از جنس فولاد و برنج است که به موازات دسته، از کاسه تا پنجه کشیده شده‌اند.
البته از ابتدا به این شکل نبوده و سه عدد بوده است و بعدها یک سیم به آن افزوده شده است.
ساز تار دارای ۲ یا ۳ سیم و ۱۴ پرده که به فاصله اکتاو در ساز پرده‌بندی شده، می باشد.
ساز تنبور دسته‌اش کوتاهتر و کاسه‌اش بزرگتر از سه‌تار است.
سه تار دارای کاسه‌ای کوچکتر از کاسه تنبور می‌باشد. سطح کاسه سه تار چوبی است.
تنبور دارای ۱۴ دستان یا پرده است و به شکل سنتی دارای دو وتر است، اما امروزه اغلب سه وتر بسته می‌شود.
سه‌تار دارای ۲۵ پردهٔ قابل حرکت از جنس روده‌ی حیوانات یا ابریشم است.
آموزشگاه موسیقی
چوب کاسه ساز تنبور از درخت توت ساخته می‌شود و دسته‌آنهم از چوب گردو است. البته برای تزئین از چوب‌های دیگری مثل شمشاد یا عناب یا احیانا آبنوس هم استفاده می‌کنند.
در ساخت ساز سه‌تار از چوب (معمولاً گردو و توت) برای بدنه، صفحه و دسته و از فلز (برنج و فولاد) برای سیم‌ها و از استخوان برای تزئینات دسته، شیطانک و گاهی اوقات سیم‌گیر استفاده می‌شود
در ساز تنبور دو تا سه گوشی (در تنبورهای نامتعارف تا پنج گوشی) از چوب بید وجود دارد. تنبور لانه کوک (جعبه گوشی‌ها) ندارد و گوشی‌هایش مستقیماً در سوراخهای ایجاد شده در انتهای دسته فرو می روند.
طول دسته سه تار ۴۰ تا ۴۸ سانتی‌متر و قسمتی که گوشی‌ها در آن تعبیه می‌شوند ۱۲ سانتی‌متر و پهنای دسته ۳ سانتی‌متر است.
طول دسته تنبور با سرپنجه از ۴۳ الی ۵۴٫۷ سانتی می‌باشد و بدون سرپنجه ۳۵ الی ۴۱٫۵ پس سرپنجه ۱۲ الی ۱۳٫۷ طول دارد و عرض دسته ۲ الی ۳ سانتی‌متر می‌باشد.
وسعت سه تار نزدیک به ۳ اکتاو است. اما تنبور به علت بزرگتر بودن کاسه صدای بیشتری دارد.
هر یک از سازها دارای محدوده صوتی خاصی می باشند، این از مسائل شخصی هر فردی است که اولا، محدوده صوتی را می پسندد که گسترده و وسیع است یا دارای وسعت صوتی کوچکی است.
مخاطبانی که در مورد سازهای تنبور و سه تار مهارت کافی دارند میتوانند تجربیات ارزنده خود را با ما و سایر مخاطبان در بخش نظرات به اشتراک بگذارند.